De bouwsector is verantwoordelijk voor bijna 40% van al het afval. Wetenschappers van de Vrije Universiteit Brussel tonen nu dat bouwen ook milieuvriendelijker én met minder afval kan: ze renoveerden recent acht van de befaamde studentenkoten op de VUB-campus in Etterbeek, enkel en alleen met herbruikbare bouwmaterialen die later in een ander gebouw geïnstalleerd kunnen worden. Het resultaat van dit ambitieuze project is het gloednieuwe “Circular Retrofit Lab”, dat vandaag haar deuren opent.

In het Europese Horizon 2020 project ‘Buildings As Material Banks’ deden vijftien organisaties uit zeven landen onderzoek naar circulaire bouwmethodes en verdienmodellen. Ook het team van VUB-prof. Niels De Temmerman – bestaande uit Stijn Brancart, Stijn Elsen, Wesley Lanckriet, Anne Paduart en Jeroen Poppe – ging aan de slag. Hun kennis pasten ze toe tijdens de renovatie van de studentenkoten, waarbij enkel bouwmaterialen gebruikt zijn die demonteerbaar, omkeerbaar en herbruikbaar zijn. Het is de eerste keer dat in Europa zo’n circulair renovatieproject succesvol wordt uitgevoerd. Het Circular Retrofit Lab zal in eerste instantie dienst doen als uithangbord voor circulair bouwen en als eventruimte, maar kan ook voor andere doeleinden gebruikt worden.

“Het volledige concept van het Circular Retrofit Lab vertrekt vanuit het veranderingsgericht bouwen: het Lab kan ooit terug dienst doen als studentenkot, of als studeerruimte, laboratorium, leslokaal of zelfs een ecologisch gastenverblijf. De tijd dat 1 gebouw 1 functie had is voorbij. Dit pilootproject bewijst ook dat de vooroordelen die nog vaak heersen rond circulair bouwen onterecht zijn: deze nieuwe, innovatieve systemen bieden even veel kwaliteit, comfort en (architecturale) vrijheid als tradionele bouwsystemen en -methodes.” aldus prof. Niels De Temmerman.

Met steun van de bouwwereld

Voor de realisatie van dit project, sloegen de VUB en verschillende bouwpartners de handen in elkaar. Zo werd de façade gebouwd met een modulair systeem van prefab gevelpanelen ontwikkeld in samenwerking met Reynaers Aluminium, Beneens en Jonckheere Projects. Voor het interieur van het Circular Retrofit Lab gebruikten de onderzoekers een droogvloersysteem met een afwerking van Tarkett. En vier verschillende binnenwandsystemen werden ontwikkeld met Saint-Gobain, Systimber, Geberit en JuuNoo. Slimme technieken voor de verwarming, verlichting en watervoorzieningen van het Circular Retrofit Lab werden dan weer ontwikkeld met bedrijven zoals Jaga, Bao Living, Zehnder en VUB spin-off Lumency. Algemeen aannemer groep Van Roey leidde de coördinatie van de uitvoering in goede banen, Kaderstudio en MK Engineering verzorgden het architecturale ontwerp en de technieken.

“Het project kwam mede tot stand dankzij de financiële steun van de Vrije Universiteit Brussel. Nic Van Craen, algemeen beheerder van de VUB, licht toe: “De VUB draagt duurzaamheid hoog in het vaandel en we investeren continu in de verduurzaming van onze infrastructuur. Het nieuwe Circular Retrofit Lab is daar absoluut een prachtig voorbeeld van, maar ook het nieuwe zwembad is een pak duurzamer dan haar voorganger. Bovendien is het Lab ook een knap staaltje innovatie en het voorbeeld van een mooi huwelijk tussen de wetenschappelijke, academische kennis van een universiteit en de praktische know-how van bedrijven.”

Met een draai aan een gerecupereerde deurknop opende prof. Niels De Temmerman samen met Algemeen Beheerder Nic Van Craen het CIrcular Retrofit Lab van de Vrije Universiteit Brussel.

Na jarenlange voorbereiding en intens uitvoerend werk, is het Circular Retrofit Lab nu open en in gebruik als disseminatieruimte en kantoor.

Tijdens een boeiend openingsevent presenteerde het onderzoeksteam het CIrcular Retrofit Lab en bespraken verschillende experten de toekomst van circulair bouwen in een panelgesprek met als centrale gast Brussels Bouwmeester Kristiaan Borret.

Het volledige onderzoeksteam stapte mee op het podium om met veel trots de deur van het Circular Retrofit Lab te openen.

Lees ook de reportages in de media:

De Standaard: Omgebouwde koten Willy Van Der Meeren zijn Europees uithangbord voor circulaire renovatie

Bruzz: Omgebouwde VUB-koten uithangbord voor circulaire renovatie

Kanaal Z: VUB geeft oude studentenkoten een tweede leven

Architectura: Pioniersproject Circular Retrofit Lab feestelijk ingehuldigd

Architectura: Circular Retrofit Lab lessons learned voor de fabrikanten

Architectura: Kristiaan Borret "Circulair bouwen pushen zoals we in Brussel destijds passiefbouw gepusht hebben"

Over VUB Architectural Engineering

VUB Architectural Engineering doet al meer dan 10 jaar onderzoek naar veranderingsgericht en circulair bouwen. Met behulp van de kennis en methodes waarover het team beschikt, begeleid VUB Architectural Engineering de bouwsector bij het maken en verantwoorden van duurzame, circulaire keuzes. Het team reikt niet alleen informatie aan, maar creëert en evalueert met publieke en particuliere bouwpartners ook toekomstbestendige en innovatieve ontwerpalternatieven en bouwtechnieken. Bekijk onze begeleidingsmogelijkheden voor beleidsmakers en bedrijven op onze onderzoekspagina.

Over het Circular Retrofit Lab

Het Circular Retrofit Lab is een pilootproject van het Europese Horizon 2020 project ‘Buildings As Material Banks’ en bevindt zich in de studentenmodules ontworpen door architect Willy Van Der Meeren op de VUB-campus aan de Pleinlaan. Het project kon ook rekenen op de steun van prominente partners uit de bouwwereld waaronder Geberit, Groep Van Roey, Reynaers Aluminium, Saint-Gobain Group (Gold partners); Jaga, Jonckheere Projects (Silver partners); en Bao Living, Beneens, JuuNoo, Kaderstudio, Lumency, MK Engineering, Systimber, Tarkett en Zehnder Group (Consortium Partners).